स्पिरिच्युअल सार्इन्स रिसर्च फाऊण्डेशनको सुझाव छ कि तपार्इ आफ्नो शरीरिक अनि मनोरोगहरुका उपचार परम्परागत चिकित्सा उपचारको साथ-साथै आध्यात्मिक उपचार गर्नुहोस् ।
पाठक आफ्नो विवेक उपयोग गरि आफ्नै जिम्मेवारीमा आध्यात्मिक उपचार पद्धति अपनाउनुहोस् ।
विषयसूची
१. आध्यात्मिक उपचारको परिचय
‘आध्यात्मिक उपचार’, यो शब्दसँग अधिकांश व्यक्तिहरु परिचित छन् । अनेक व्यक्तिहरुका लागि यसका अनेक अर्थ छन् । प्रस्तुत लेखमा हामी ‘आध्यात्मिक उपचार’ शब्दको व्याख्या गर्नेछौं अनि यस अन्तर्गत उपचारहरुका आधारभूत सिद्धान्तहरुका विवेचना गर्नेछौं ।
यस लेखको मूल ध्येय एवं परिप्रेक्ष्य जीवनको उद्देश्य , मा आधारित छ, जसमा एउटा हो आध्यात्मिक प्रगति गर्नु । केवल शारीरिक स्तरमा मात्र अरुलार्इ सहायता नगरि प्रत्येकको आध्यात्मिक प्रगतिलार्इ पनि ध्यान दिने । आध्यात्मिक उपचार गर्ने समय व्यक्तिलार्इ आध्यात्मिक प्रगतिको लागि हामी जति धेरै सहायता गर्छौं, त्यतिनै जीवनको ध्येयबाट टाढा जाने सम्भावना घटेर जान्छ ।
जीवनको यो उच्चतम उद्देश्यलार्इ ध्यानमा राखेर आध्यात्मिक उपचार गर्नाले आध्यात्मिक उपचार गर्ने हाम्रो क्षमता कम हुने सम्भावना अल्प हुन्छन् ।
२. आध्यात्मिक उपचार के हो ?
आध्यात्मिक अनुसन्धान द्वारा हामीलार्इ ज्ञान भयो कि मनुष्यको जीवनको ८०% समस्याहरुका मूल कारण आध्यात्मिक स्तरमा रहन्छन् । आध्यात्मिक विश्व हाम्रो जीवनलार्इ कुन प्रकारले प्रभावित गर्दछन्, यसको विविध अङ्गहरु हाम्रो समस्याहरुका आध्यात्मिक कारण, यस विभागमा गरिएको छ ।
जब समस्याहरुका मूल कारण आध्यात्मिक आयाममा हुन्छ, तब त्यसलार्इ लडन अथवा उपचार गर्नको लागि यस्तो पद्धतिहरुका उपयोग गर्नका लागि आवश्यकता हुन्छन् आध्यात्मिक रूपले समस्याको कारण भन्दा अधिक क्षमतावान । यसलार्इ आध्यात्मिक उपचार भनिन्छ । यसमा समस्याको समाधानको लागि आध्यात्मिक शक्तिको उपयोग गरिन्छ, जस्तै– अनिष्ट शक्तिको कारणबाट भइरहेको पिडा दूर गर्ने । अनिष्ट शक्तिको पिडा रहित व्यक्तिलार्इ जब आध्यात्मिक उपचार शक्ति मिल्दछ, तब उनी स्वभाविक रूपले अतिरिक्त सकारात्मक शक्तिबाट लाभान्वित हुन्छ ।
२.१ बाह्य लक्षण अनि मूल कारणमा अन्तर
व्यक्तिमा बाह्य (देखार्इ दिने) लक्षण अनि मूल कारणमा विद्यमान अन्तर बुझ्न महत्त्वपूर्ण छ । यसलार्इ हामी एउटा उदाहरण द्वारा योग्य प्रकारले बुझ्न सक्छौं ।
जब जेन कोठामा थिएन, त्यस समय जनले जेनको कोठाको भुर्इमा बाल्टिन भरीको पानी फ्याकि दियो । जेन फर्के पछि उनको प्रतिक्रिय उत्साहसाथ देख्नको लागि जन लुकेर बस्छ । कोठामा प्रवेश गरेपछि जेन पानी कहाँबाट आयो, यसको कारण पत्ता लगाउनको लागि आकाश-पाताल एक गर्छ, तर असहाय रहन्छ । त्यसपछि उनी भुर्इ पुछन आरम्भ गर्छ । जेनको दुविधा देखेर जन मन मनै उपहास भरेको स्मित हास्य गर्छ । अडचनको मूल कारण जो अरु केहि थिएन स्वयं जन थियो, यो तथ्यबाट जेनको अनभिज्ञतामा उनी प्रसन्न हुन्छ ।
यस प्रकारको एक उदाहरण हो, जसमा अनिष्ट शक्तिको आक्रमण (जनको रूपमा देख्यौं) जस्तै आध्यात्मिक कारणले जीवनमा हृदयरोग जस्तो समस्या (जस्तै माथिको उदाहरणमा भूर्इमा पानी थियो) निर्माण हुन्छ । हामीसँग छैटौं ज्ञानेन्द्रिय द्वारा अनिष्ट शक्ति देख्ने अथवा बुझ्ने दृष्टि नहुनाले, छातीमा भइरहेको वेदनाको कारण पता लागाउने हाम्रो प्रयत्न अपर्याप्त हुन्छन् । दुर्भाग्यले यो खोज केवल शारीरिक अथवा मानसिक स्तरसम्म मात्र सिमित रहन्छ ।
२.२ आध्यात्मिक उपचारले के ठीक गर्छ ?
माथिको उदाहरणको आधारमा अब हामी बुझ्न सक्छौं कि हृदयरोग आध्यात्मिक कारणले हुन सक्छ । आध्यात्मिक कारणले भएको रोग चिकित्सकीय अथवा शल्यकर्मको उपायले केवल आध्यात्मिक कारणबाट उत्पन्न हानि अल्प गर्न सक्छ । यस प्रकार ह्रदयरोगको चिकित्सकीय अथवा शल्यकर्म द्वारा उपचार गरि, चिकित्साशास्त्र अधिक भन्दा अधिक मात्र लक्षणहरु ठीक गर्न सक्छन्; तर पनि रोगको मूल कारण (अर्थात् अनिष्ट शक्ति) अझै पनि सक्रिय हुन्छ, ध्यान नदिएमा यो रोग पुनः उत्पन्न हुन्छ ।
आध्यात्मिक उपचार, समस्या पता लागाइ, आध्यात्मिक मूल कारणका समस्याहरु हटाउनु हो । हाम्रो पहिलाको उदाहरण बुझ्यौं भने, जन (अनिष्ट शक्ति) लार्इ पता लगाएर पानी (ह्रदयरोग उत्पन्न गर्ने) फ्याक्नुबाट रोक्नुनै उपाय हो । आध्यात्मिक उपचारको प्रयोग समस्या उत्पुन्न हुनुभन्दा पहिला पनि गर्न सकिन्छ ।
उच्चस्तरीय आध्यात्मिक उपचारले स्थूल स्तरमा भएको हानिकारक परिणाम सुधार्न सक्ने क्षमता हुन्छ । तर पनि अधिकांश प्रसङ्गमा स्थूल हानि अल्प गर्नको लागि स्थूल स्तरको उपाय (उदाहरणको लागि चिकित्सकीय उपचार) गर्नुनै उचित हुन्छ । किन कि आध्यात्मिक शक्ति अनमोल छ अनि स्थूल प्रयत्नको तुलनामा यसलार्इ प्राप्त गर्न अत्यन्त कठिन हुन्छ । आध्यात्मिक साधनाको उपयोग गरि कुनै रोगको उपचारको लागि अनमोल आध्यात्मिक शक्ति अत्यधिक मात्रामा व्यय गर्नु पर्छ । जबकि समान परिणाम हामी स्थूल स्तरमा अल्प श्रममा प्राप्त गर्न सक्छौं ।
यस कारणले स्पिरिच्युअल सार्इन्स रिसर्च फाऊण्डेशन (SSRF) समस्याको उपचार गर्नको लागि शक्तिको उचित स्तरमा उपयोग गर्नको लागि बल दिन्छ । उदा. यदि व्यक्तिको मूल आध्यात्मिक कारणले एक्जिमा (त्वचारोग) भएको छ भने त्यसलार्इ निम्नलिखित सबै तीन स्तरहरुमा ठीक गर्न आवश्यक हुन्छन् :
- स्थूल स्तरमा औषधिले ठीक गर्ने
- मानसिक स्तरमा – यदि एक्जिमा (त्वचारोग) को कारण निराशा आएको छ भने त्यसलार्इ ठीक गर्ने
- आध्यात्मिक स्तरमा – आध्यात्मिक मूल कारणलार्इ आध्यात्मिक उपचारले ठीक गर्न आवश्यक हुन्छ ।