विषयसूची
१. प्रस्तावना
फेसन शो भनेको यस्तो कार्यक्रम हो, जहाँ फेसन डिजाइनर आफ्नो आगामी वस्त्र अथवा सम्बन्धित उपसाधनहरु (एसेसरीजहरु) प्रदर्शन गर्नको लागि आयोजित गर्दछ । फेसन शो प्रत्येक ऋतुमा आयोजित गरिन्छ । विशेषरूपमा ग्रीष्म तथा शीतकालमा । जहाँ नवीनतम फेसन प्रचलन प्रस्थापित गरिन्छ । सर्वाधिक प्रभावशाली, यस्तो दुई फेसन हप्ताहरु हुन् – पेरिस फेसन वीक र न्यूयोर्क फेसन वीक, जुन दुवै अर्धवार्षिक कार्यक्रमहरु हुन् । मिलान, लन्डन र बर्लिन फेशन वीक पनि विश्वव्यापी महत्वका छन् एउटा सामान्य फेसन शोमा, मोडेलहरूले डिजाइनरले बनाएको लुगा लगाएर क्याटवाक (रनवे) हिँड्छन् । कहिलेकाहीँ, फेसन शोहरूले स्थापनाहरूको रूप लिन्छन्, जहाँ मोडेलहरू स्थिर, खडा वा निर्माण गरिएको वातावरणमा बस्छन् । आधुनिक युगको फेसन निर्मातहरु फेसन शो कुनै थिएटरमा आयोजना गर्नमा रुचि देखाइ रहेको छ, जहाँ मञ्चमा विभिन्न रचनाहरु, संगीत अथवा अन्य तान्त्रिक प्रणालिहरुको उपयोग गरि प्रदर्शन गर्दछन् । (स्रोत : विकीपीडिया)
पहिलो फेसन शो पेरिसमा १९ औं शताब्दीको सुरुमा भएको र पछि संयुक्त राज्य अमेरिका र अन्य देशहरूमा फैलिएको उल्लेख गरिएको छ । १९७० र १९८० को दशकमा फेसन शो बढ्यो र विश्वका धेरै शहरहरूमा भयो । सन् २००० देखि आज सम्म, फेसन शोहरू सामान्यतया फिलिम गरिन्छ र विशेष रूपमा तोकिएको टेलिभिजन च्यानलहरूमा वा वृत्तचित्रहरूमा पनि देखा पर्दछ । फेसन शोहरू टेलिभिजनमा धेरै घरहरूमा प्रसारण गरिएका छन् र रेस्टुरेन्टहरू, बारहरू, क्याफेहरू र एयरपोर्टहरूमा देखाइएका छन् । मानिसहरू कहिलेकाहीं सोहरू जानाजानी हेर्छन् र कहिलेकाहीं मात्र फेसन शोहरू प्रसारण भइरहेका कारणले गर्दा हेर्छन् । कहिलेकाही समय निकालेर पनि हेर्छन् । पछिल्ला केही वर्षहरूमा फेसन शोहरू तामसिक हुन थालेका छन् । यसता फेसन शोहरूले लाखौं मानिसहरूलाई नकारात्मक रूपमा स्थूल र सूक्ष्म प्रभाव पार्छ । फेसन शो र प्रिन्ट मिडियाका कारण कतिपय मोडलहरूले ‘सुपर मोडल’ को हैसियत हासिल गरेका छन् र चर्चित फिल्म स्टार वा गायकसँगै विश्वभरका सेलिब्रेटीहरू पनि मानिन्छन् । तर मोडलिङ पेशामा रहेका हजारौं युवाको तुलनामा ‘सुपर मोडल’ अत्यन्त अल्प संख्यामा छन् ।
विश्वव्यापी फेसन शोहरूको व्यापक अपीललाई विचार गर्दै हामीले यो घटनालाई आध्यात्मिक दृष्टिकोणबाट पनि अनुसन्धान गर्ने निर्णय गर्यौं ।
२. फेसन शो को स्थूल प्रभाव
फेसन डिजाइनरहरूले, वर्षौंदेखि, फेसन शोहरूमा आफ्नो लुगा लगाउने केटीहरू धेरै पातलो हुनुपर्छ भन्ने प्रवृत्ति सेट गरेका छन् । तिनीहरूमध्ये केही एनोरेक्सिक पनि देखिन्छन् र शक्तिहिन देखिन्छन् ।
फेसन शोहरू लाखौं मानिसहरूले हेरेका हुनाले, युवा केटीहरूले धेरै स्लिम हुनु सुन्दर हो भन्ने सोचलाई अपनाएका छन् र फेसन शोहरूमा मोडेलहरूको रूपमा अनुकरण गर्ने र लुगा लगाउन खोजिरहेका छन् । कतिपयले स्लिम रहने प्रयासमा एनोरेक्सिया र बुलिमिया जस्ता रोगहरू पनि विकास गरेका छन् ।
डिजाइनरहरू र मोडलिङ एजेन्सीहरू द्वारा निर्धारित शारीरिक मापनमा फिट हुन सक्षम हुन मोडेलहरू आफैं दैनिक नखाइ बस्छन् । व्यस्त जीवनशैलीका कारण, विशेष गरी विश्वभरका फेसन शो हप्ताहरूमा, मोडेलहरू थोरै खान्छन् र सुत्छन् । केही समय पछि, कोही बिरामी हुन्छन् र पेसा छोड्नुपर्छ । साथै, एक पटक मोडेलले आवश्यक शारीरिक मापन प्राप्त गरेन भने, उसको मोडलिङ क्यारियर समाप्त हुन्छ ।
३. फेसन शो को मानसिक स्तरमा प्रभाव
३.१ दर्शकहरुमा
फेसन शोहरू हेर्ने व्यक्तिहरू आफूलाई मोडेलहरूसँग तुलना गर्ने र उनीहरु सम्मान जीवनशैलीको चाहना राख्छन् । धेरै जसो अवस्थामा यो सम्भव छैन, र त्यसपछि उनीहरू निराश हुन्छन् । मोडलिङ पेशा एकदमै कठिन छ र प्रसिद्धि र महिमाको पछाडि जुन जीवनशैली छ त्यो कसैको लागि पनि राम्रो छैन भन्ने कुरा मानिसहरूले बुझ्न सकेनन् ।
३.२ मोडेलहरुमा
मोडलहरू सामान्यतया जवान र सुन्दर केटीहरू वा केटाहरू भएकाले, केही अनैतिक र धनी मानिसहरू उनीहरूतर्फ आकर्षित हुन्छन् । कतिपय मोडलहरू पार्टिको जीवनशैली, प्रलोभन, लागुऔषध दुरुपयोग र छाडा व्यवहारको प्रलोभनमा परेका हुन्छन् ।
इटली, मिलान मा एक क्लब
एक मोडलको आमाले हामीसँग भन्नु यो :
म मेरी छोरीसँग यात्रा गर्दै थिएँ जो यस्तो नैतिक रूपमा खतरनाक पेशा मोडलिङमा थिए। एक रात उनी इटालीको मिलानको एउटा क्लबमा भित्र कस्तो छ भनेर हेर्न चाहन्थिन्। उनी १७ वर्षकी मात्र थिइन् र स्वभावले धेरै शुद्ध थिइन्। उनलाई साथ दिन र छोरीको साथमा आमाको रूप स्पष्ट नहोस् भनेर मैले पनि आफूलाई जवान व्यक्तिको जस्तै पहिरन गरें। क्लबमा प्रवेश गर्ने बित्तिकै मलाई वाकवाकी लाग्न थाल्यो। वयस्क पुरुषहरु उनीहरुलाई भक्ष्य गर्ने प्रयासमा थिए। यसले मलाई घृणित महसुस गरायो। मोडलहरू रक्सी पिइरहेका थिए, हावामा गाँजाको गन्ध फैलिएको थियो र केही मोडलहरू क्लबको दुर्गम भागमा सार्वजनिक यौन क्रियाकलापमा पनि संलग्न थिए। ५ मिनेट भित्र मेरी छोरीले मलाई उसलाई बाहिर लैजान भन्यो र हामीले त्यो ठाउँ फेरि कहिल्यै नफर्किने गरि छोड्यौं।
मोडलिङ एजेन्सीहरूसँग गुप्तचरहरू हुन्छन् – मानिसहरू जसले संसारको जताततै मोडेलहरू खोज्छन् । बेलारुस, रुस, युक्रेन, ब्राजिल, अर्जेन्टिना लगायतका देशका दुर्गम ठाउँहरूमा कहिलेकाहीँ गुप्तचरहरु आउँदै गरेको फेसन सप्ताहका लागि ‘नयाँ अनुहार’ खोज्ने प्रयासमा पुग्छन् । कतिपय अवस्थामा, उनीहरूले खोज्ने केटीहरू १३-१४ वर्षको उमेरका हुन्छन् र तिनीहरू र तिनीहरूका आमाबाबुहरू त्यसपछि केटीहरू मोडलिङ एजेन्सीको हातमा सुरक्षित हुनेछन् भनेर विश्वस्त हुन्छन् । कतिपय युवतीहरु यति निर्मल हुन्छन् कि उनीहरु यस्तो पेशामा लागे, आफ्नो घर र देश छोडेर मोडलको जीवन जिउनुको नतिजाबारे पूर्णतया अनभिज्ञ हुन्छन् । एक पटक एजेन्सीले जिम्मा लिएपछि, केटीहरूले परीक्षण फोटो, पोर्टफोलियो (मोडेलिङ पुस्तक), उनीहरू बस्ने अपार्टमेन्ट, लुगाहरू, इत्यादिका लागि एजेन्सीलाई तिर्नु पर्ने सबै पैसा नतिर्दासम्म केटीहरूलाई ‘दास’ बनाइन्छ । कहिलेकाहीँ केटीले एजेन्सीलाई यो लगानी तिर्न वर्षौं लाग्छ । यदि मोडेलहरूले धेरै राम्रा बुकिङहरू प्राप्त गरेनन् भने, एजेन्सीले तिनीहरूमा चासो गुमाउनेछ र सामान्यतया तिनीहरूलाई आफ्नै हालतमा छोडिनेछन् । धेरै केटीहरू आफ्नो परिवारको स्मरणमा रुँदै रात बिताउछन् र मोडलिङको प्रतिकूल संसारमा हराएको महसुस गर्छन् । यसले उनीहरूको मानसिकतामा स्थायी दाग छोड्छ । कोही कलंकित, दुखी र पैसा बिना घर फर्कन्छन् । उनीहरूले सानै उमेरमा मोडलिङ गर्न थालेकाले धेरैले विद्यालयको पढाइ पूरा गरेका हुँदैनन् र नयाँ पेशा खोज्ने वा समाजमा फिट हुने प्रयासमा हराउँछन् ।
समय बित्दै जाँदा र उमेर बढ्दै जाँदा, धेरै मोडलहरू प्राय: बढ्दो रूपमा दुखी हुन्छन् । किनभने उनीहरू अब यो पेशाका लागि सौन्दर्य तथा मोडलिङ विश्वको मापदण्डहरू पूरा गर्न सक्दैनन् र अत्यधिक दु:खी हुन्छन् ।
४. फेसन शो को आध्यात्मिक प्रभाव
फेसन शोले अर्को सिजनको लागि कपडामा नवीनतम प्रचलन प्रस्थापित गर्दछ । अनिष्ट शक्ति फेसन डिजाइनरहरूको दिमागलाई प्रभाव पार्दछन् । परिणामस्वरुप वस्त्रहरुको साथ फेसन शोहरू पनि आजकल धेरै तामसिक (नकारात्मक) हुँदै गइरहेका छन् ।
अनिष्ट शक्तिहरूले आफ्नो कालो ऊर्जा र मायावी ऊर्जा प्रयोग गरेर मानिसहरूलाई तामसिक वस्त्र परिधान गर्न प्रलोभित गर्दछ । यस्ता वस्त्र परिधान गरेको मानिसहरुलाई सहजतासँग अनिष्ट शक्तिको भक्ष्य बन्दछन् । कोही आविष्ट पनि हुन्छन् । फेसन शो र त्यसको प्रभावका कारण मानिसमा यौन चाहना पनि बढिरहेको छ ।
अर्को प्रभाव हो कि फेसन शोहरूले मोडेलहरू, फेसन डिजाइनरहरूका साथै फेसन प्रवृत्तिहरू पछ्याउने मानिसहरूको अहंकारलाई बढाउँछ । त्यसैले मोडलिङ संसारलाई ‘भ्यानिटीको संसार’ भनिन्छ । अहंकार बढ्दै जाँदा दुःख पनि बढ्दै जान्छ र व्यक्ति आनन्दको अनुभव गर्नबाट टाढा रहन्छ – हामी सबै स्थायी सुखको लागि प्रयासरत छौं ।
| को को संलग्न छन् |
अनिष्ट शक्ति को प्रभाव (प्रतिशत मा) |
अहंकार वृद्धि |
|---|---|---|
| फेसन डिजाइनर |
५ |
५ |
| मोडेल |
२ |
२ |
| फेसन शो आयोजनमा संलग्न मानिसहरु |
२ |
२ |
| दर्शक |
१ |
०.७५ |
*माथिका तथ्याङ्क एक कार्यक्रमको लागि मात्र हो ।
‘‘भुवर्लोक मोडेलहरुले भरिएको छ ।’’ – परम पूजनीय डॉ. आठवले
प्रायः फेसन शोमा टेक्नो वा हेभी मेटल जस्ता तामसिक (नकारात्मक) संगीतको प्रयोग गरिन्छ र शोलाई भयानक बनाउन विभिन्न बत्ती र धुवाँ थपिन्छन् । यसले स्पष्ट रूपमा देखाउँछ कि फेसन शोहरूमा वातावरण नरक जस्तो हुने हुँदा अनिष्ट शक्तिहरूले मानिसहरूको दिमागमा कति प्रभाव पारिरहेको हुन्छ । फेसन डिजाइनर र मोडेलहरू प्रायः अनिष्ट शक्तिको समस्याबाट ग्रस्त हुन्छन् ।
५. फेसन शो द्वारा प्रस्थापित प्रचलन अनुसरण गर्ने प्रवृत्तिहरु कसरी पार गर्ने
योग्य-अयोग्य को चयन, व्यक्ति अथवा वस्तु द्वारा प्रक्षेपित स्पंदन राम्रो छ अथवा कष्टदायक छ, आदि बुझ्नको लागि साधना आवश्यक छ । अध्यात्म को छः मूलभूत सिद्धान्तहरु अनुसार साधना गर्नाले अनिष्ट शक्तिबाट प्रभाव रहित जीवनशैलीबाट रोजेर सात्त्विक (आध्यात्मिक दृष्टिले शुद्ध, सकारात्मक) जीवनशैली बिताउन सम्भव हुन्छ ।
SSRF मा हामीसँग दुई साधकहरू छन् जो मोडेल थिए र आध्यात्मिक प्रगति गरेका छन् । उनीहरूमध्ये एकको आध्यात्मिक स्तर ८०% भन्दा बढी छ र सद्गुरु हुनुहुन्छ, जबकि अर्कोको आध्यात्मिक स्तर ७०% भन्दा बढी र सन्त हुनुहुन्छ ।
SSRF को सन्त सद्गुरु सिरियाक वालेज्यू र श्रीमती पूज्य योया वालेज्यूबाट हाम्रो पाठकहरुलाई सन्देश
सद्गुरु सिरियाक वालेज्यू : फेसन विश्व हामीले कल्पना गरेको भन्दा पनि अधिक हानिकारक छ । यो एक मायावी सपना हो, जसले हामीलाई मानसिक र आध्यात्मिक स्तरमा प्रभावित गर्दछ । यसबाट वास्तविकतामा फर्किन वर्षै लाग्छ । एक मोडलको रूपमा मैले यो अनुभव गरेको छु । यस विश्वमा लोग तपाईको केवल बाह्यांग देख्छन् । मोडलको अन्तर्मनको स्थितिको कुनै महत्त्व हुँदैन । मोडलिङ्ग एजेन्सिहरुलाई यसको कुनै लेन-देन हुँदैन ।
मानिसहरुले मलाई पनि भन्थे, वाह ! तपाईत मोडल हुनुहुन्छ, यो साह्रै राम्रो हुनुपर्छ.. प्रत्यक्षमा प्रसारमाध्यमले यसको परीकथा बनाउँछ तर कथा सत्य हुँदैन ।
एक मोडलले ‘म महत्त्वपूर्ण छु, अरूले मलाई हेर्नुपर्छ…’, र त्यसपछि आफूलाई ‘म कस्तो देखिन्छु’, ‘अरूले मलाई के सोच्छन्’, आदिमा बढी ध्यान दिन थाल्छन् । भित्र हेर्नुको सट्टा मोडल बाह्यविश्वमा हराउँछ । जब मैले मोडलिङ छोडेँ र सामान्य जागिर र जीवनमा फर्किएँ, मैले धेरै खुशी अनुभव गरें । म एक सामान्य व्यक्ति जस्तै महसुस गर्न थाले र धेरै कम पैसा कमाए पनि, म खुसी थिए । मैले सन् १९९९ मा मोडलिङ गर्दा नै साधना सुरु गरें । पछि, मेरो साधना बढ्दै जाँदा मैले धेरै खुशी र आनन्दको अनुभव गर्न थाले ।
आध्यात्मिक विश्व मोडलिङ भन्दा पनि अधिक महत्त्वपूर्ण छ । साधनाले हामीलाई भित्रबाट आनन्द अनुभव गर्न तथा अधिक राम्रो जीवन व्यतीत गर्न मद्दत गर्छ ।
पूजनीय श्रीमती योया वालेज्यू : एक पटक जब म पेरिसमा एउटा फेसन शो गर्दै थिएँ र मैले कालो लुगा लगाउनु पर्यो । यो एकदम नकारात्मक देखिन्थ्यो र मलाई राम्रो लागि रहेको थिएन । शो पछि मलाईम अर्कौ व्यक्ति हुँ जस्तो लाग्यो । पछि मैले फेसन शोमा म धेरै नकारात्मक रुपमा प्रभावित भएको महसुस गरें र मलाई सामान्य अवस्थामा फर्कन केही घण्टा लाग्यो ।
साधना सुरु गर्नु भन्दा पहिला म प्रसिद्ध हुन चाहन्थे र यसमा अहंकार थियो । (मैले सन् १९९८ मा मोडलिङ गर्दा-गर्दै साधना सुरु गरें ।) मैले मोडलिङ छोडेपछि यो भावनालाई कम गर्न र मोडलिङले मलाई खुशी नदिएको महसुस गर्न केही समय लाग्यो । साधनाले मलाई आनन्द मिल्न थाल्यो, जुन सुख भन्दा पनि उच्च स्तर को छ ।
६. सारांश
- फेसन शो एक तामसिक (नकारात्मक) गतिविधि हो जसले मानिसहरूलाई प्रतिकूल असर गर्छ ।
- फेसन शो हेर्न वा फेसन ट्रेन्डलाई अन्धाधुन्ध पछ्याउनबाट जोगिनु पर्छ ।
- नियमित साधना गरेर हामीले फेसनले दिने अस्थायी भ्रामक सुखको सट्टा परमानन्द प्राप्त गर्नेछौं ।